Γράφει o Γιώργος Λεκάκης
.JPG "Μεγέθυνση")
Ο Γιώργος Λεκάκης, με τον Ερνέστο Απρίλε, στο χωριό
Καλημέρα, ενώπιον της αρχαίας ελληνικής στήλης της "Καλημέρας", που εκτίθεται
στο κεντρικό πάρκο του ελληνόφωνου χωριού της Απουλίας.
Η «Άγνωστη πέτρα που γελά», με μια … «άγνωστη γλώσσα», την γκρίκο και την μαγικοθρησκευτική θεραπευτική μουσική της Μεγ. Ελλάδος
Η «Η πέτρα που γελά» είναι ένα μουσικό ντοκυμανταίρ με το συγκρότημα
Encardia (= λατ. «άγνωστη πέτρα»). Kαι τα γκρίκο είναι η γλώσσα που ομιλούν οι
«Γραικοί» Έλληνες της Μεγάλης Ελλάδος, στην Κάτω Ιταλία…
Οι «Encardia» τα τελευταία χρόνια ταξιδεύουν στα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω
Ιταλίας, με κύριο στόχο να ξαναφέρουν στο φιλότεχνο κοινό έναν «χαμένο» ελληνικό
πολιτισμό, ο οποίος εκφράζεται με τα «γκρίκο». Εμπνέονται, δημιουργούν και
παρουσιάζουν μουσικές και τραγούδια από την πλουσιοτάτη μουσική παράδοση της
Κάτω Ιταλίας. Ιδρύθηκαν το 2004. Έως τώρα έχουν πραγματοποιήσει περισσότερες απο
300 εμφανίσεις σε Ελλάδα, Ιταλία, Νότια Γαλλία, Γερμανία, Κύπρο, Αλγερία
κλπ.
Η κάμερα του Άγγελου Κοβότσου κατέγραψε μαζί τους τα μικρά γραφικά χωριά,
με τις γλυκειές ιστορίες από το παρελθόν. Ξεχωριστή φιγούρα, η γιαγιά Ndata. Μια
ιδιαιτέρα μορφή. Πολλές νέες κοπέλλες ζητούν την βοήθειά της, ώστε να μάθουν να
ομιλούν τα «γκρίκο». Τόσες πολλές, που η ίδια δεν μπορεί να τις εξυπηρετήσει
όλες!
Καρπός της κάμερας του Αγγ. Κοβότσου είναι η «Η πέτρα που γελάει», ένα
ντοκυμανταίρ που κατ’ αρχήν προκαλεί συγκίνηση. Πρωταγωνιστεί το χωριό
«Kalimera». Ένα πτωχό χωριό με φιλόξενους ανθρώπους. Εκεί σχεδόν όλοι μιλούν τα
«γκρίκο». Οι λέξεις περνούν από γενεά σε γενεά. Κι έτσι, προφορικά, έχουν
περάσει ακόμη και στα σημερινά παιδιά του χωριού. Στα σχολεία γίνεται μια μικρή
προσπάθεια διατηρήσεως της γλώσσης, κυρίως στα νηπιαγωγεία. Μαθαίνοντας μια
γλώσσα, καταλαβαίνεις ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο σκέπτονταν αυτοί που την
μιλούν ή την μιλούσαν. Αν είναι γλώσσα των προγόνων σου, καταλαβαίνεις τους
προγόνους σου. Αν κάποιοι δικοί σου την μιλούν κι εσύ δεν την ξέρεις, νιώθεις
πως δεν θέλουν να καταλάβεις αυτά που λεν... Εξέχουσα προσωπικότητα στην ταινία,
ο διάσημος (και στην Ελλάδα) συνθέτης και στιχουργός του τραγουδιού «Άντρα μου
πάει», Franco Corliano. Συγκινημένος εξηγεί πώς έγραψε το τραγούδι στα 23 του
χρόνια. Η ιστορία των στίχων του είναι ιδιαίτερη: Ένας πατέρας λείπει πολλά
χρόνια στο εξωτερικό, στέλνει χρήματα για να σπουδάσουν τα παιδιά του. Και όταν
επιστρέφει, μετά από πολλά χρόνια, εκείνα δεν τον αναγνωρίζουν ως πατέρα τους...
Ωραίοι άνθρωποι χορεύουν ταραντέλλα «πίτσικα» - μία εντόπια παραλλαγή του
γνωστού χορού της Κάτω Ιταλίας, της ταραντέλλας, που έχει μαγικο-θρησκευτικές
και θεραπευτικές διαστάσεις. Δημιουργεί υπεραιμία κι έτσι σώζεται κάποιος από το
θανατηφόρο δήγμα της αράχνης ταραντούλας, αλλά μεταφορικώς και από το εξ ίσου
«θανατηφόρο» φιλί της γυναίκας-αράχνης. Ένας χορός ιδιαίτερος. Χαρακτηριστικός.
Με έντονους ρυθμούς, δυνατούς. Σαν να θέλει η «ψυχή να βγει από το σώμα»... Ένας
«πολιτισμικός εξορκισμός» των προβλημάτων, που απορρέουν από την πτώχεια, την
μιζέρια και την εγκατάλειψη της περιοχής του απομονωμένου ιταλικού Νότου, μιας
από τις πιο πτωχές περιοχές της Ευρώπης.
Όσο για τα «γκρίκο», αυτά είναι ένα αρχαιοελληνικό γλωσσικό ιδίωμα της
ελληνικής γλώσσης, με προσμείξεις παλαιών ιταλικών λέξεων, οι οποίες ομιλούνταν
στις περιοχές της Γκρετσία Σαλεντίνα και της Καλαβρίας έως και τον Β΄ Παγκόσμιο
Πόλεμο. Τα «γκρίκο» - καθώς λεν οι άνθρωποι στο ντοκυμανταίρ - είναι η γλώσσα
των αγροτών, μία προσωδιακή γλώσσα απλή, η οποία μετά τον πόλεμο έπαψε να
υφίσταται πια. Στο ντοκυμανταίρ ξεχωρίζουν εύκολα οι ελληνίδες λέξεις «κιόνι»,
«maddia» (= «μαλλιά»), «agapi mu», «Chetonia» (= Μακεδονία) και πολλές άλλες.
Αλλά απαιτείται εξάσκηση μόνον 5 λεπτών για να αντιληφθεί κανείς την ερμηνεία
και την προφορά των «άγνωστων» λέξεων της γκρίκο, που δεν είναι πολύ διαφορετική
από την δική μας καθομιλουμένη απλή δημοτική ελληνική...
Για περισσότερα:
Δείτε το περιοδικό του Ογανισμού για την Διάδοση της Ελληνικής Γλώσσης
(ΟΔΕΓ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου