ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ

Η ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΣΧΑΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ

Στους ιθύνοντες ευρωπαϊκούς κύκλους ήταν γνωστό και δεδομένο ότι η Eurostat δεν θα εξαντλήσει απλώς την αυστηρότητα της στην περίπτωση της Ελλάδας , αλλά ότι θα μας ξεσκίσει ανελέητα (αναφερόμαστε στις αναθεωρήσεις των στοιχείων , από πλευράς Eurostat , που συνεχώς ανέβαζαν το έλλειμμα) . Αυτό έπρεπε να είναι αναμενόμενο και στην Ελλάδα . Η ελληνική κυβέρνηση το φοβόταν , αλλά η παρασκηνιακή της δύναμη , με δική της ευθύνη , είναι εξαφανισμένη στη γραφειοκρατία της Ε.Ε. Θα μπορούσε να είναι αλλιώς ;

Η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου ήταν η δεύτερη ελληνική κυβέρνηση , μετά από εκείνη του Καραμανλή , με την «απογραφή Αλογοσκούφη» , που κατήγγειλε την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία και ευρύτερα την γραφειοκρατία της Ε.Ε. για ανεπάρκεια και συνέργεια σε εξαπάτηση . Άραγε με ποιο τρόπο περίμενε η κυβέρνηση Παπανδρέου ότι θα αντιδράσουν απέναντι στη χώρα πια (και όχι στη κυβέρνηση) οι ευρωπαίοι γραφειοκράτες και πολιτικοί ; Γιατί πρέπει να πούμε με τα Greek statistics δημιουργήθηκε ευρύτερο πρόβλημα αξιοπιστίας στην Ε.Ε. σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία . Σε μια δηλ. χρονική στιγμή , που η Ε.Ε. ήταν σε ασύγκριτα πιο δύσκολη οικονομική φάση απ’ ότι την εποχή του Αλογοσκούφη . Σκεφτείτε ότι το ΠΑΣΟΚ είχε καταγγείλει τότε ότι η «απογραφή Αλογοσκούφη» ήταν μια εθνικά επιζήμια ενέργεια . Ωστόσο , ο πρωθυπουργός και ο υπουργός των οικονομικών της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ , δεν δίστασαν να προχωρήσουν σε μια ακόμη περισσότερο , με βάση την οικονομική συγκυρία , εθνικά επιζήμια ενέργεια . Το επιχείρημα ότι δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς δεν ισχύει . Μπορούσαν να προχωρήσουν σε τμηματικές (σε διάστημα περισσότερο του ενός έτους ) και , προπαντός , όσο το δυνατόν λιγότερο θορυβώδεις αναθεωρήσεις , σε συνεργασία με την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία . Άλλωστε κανείς δεν είχε και δεν έχει συμφέρον στην Ε.Ε. να παρουσιάζει αυξημένα ελλείμματα . Είναι ακόμη γνωστό ότι η περίφημη δημιουργική λογιστική (που έχει διαφορά από τις λογιστικές ατασθαλίες) είναι κοινή και νόμιμη ή στα όρια της νομιμότητας , στη χειρότερη περίπτωση , πρακτική τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τα κράτη . Όμως , η ελληνική κυβέρνηση προτίμησε να ξεμπροστιάσει και να τιμωρήσει τη χώρα , με τρόπο που καμία άλλη ευρωπαϊκή (και όχι μόνο) κυβέρνηση δεν θα έκανε ποτέ . Για να δώσουμε ένα παράδειγμα , για την ασύλληπτου μεγέθους κακοποιό για την χώρα ενέργεια της ελληνικής κυβέρνησης , σκεφτείτε την εξής περίπτωση : Είσαστε επιχειρηματίας και έρχεται εφοριακός στο μαγαζί σας για έλεγχο . Σας λέει λοιπόν ότι έχετε παρουσιάσει τα στοιχεία με τέτοιο τρόπο , ώστε να φορολογηθείτε λιγότερο από το μέγιστο που θα ήταν δυνατό με διαφορετική λογιστική απεικόνιση . Το παραδέχεστε και επικαλείστε τη δύσκολη οικονομική συγκυρία . Με το κατάλληλο μπαξίσι – στη περίπτωση της χώρας μας , ένα είδος μπαξισιού , για παράδειγμα , είναι οι αμυντικές δαπάνες – ο εφοριακός δέχεται τελικά να νομιμοποιήσει τη δημιουργική σας λογιστική και αποχωρεί . Τότε βγαίνετε εσείς στο δρόμο και του φωνάζετε ότι σας βοήθησε σε λογιστικές ατασθαλίες και στην κλοπή του κράτους . Παρόμοια καταγγελία κάνετε ακόμη στον τύπο , στον Τριανταφυλλόπουλο και όπου αλλού μπορείτε . Έ , λοιπόν , τι άλλο μπορείτε να περιμένετε μετά , παρά το ότι η εφορία θα σας ξεσκίσει ανελέητα. Εκτός αν υπάρχουν άλλοι σκοτεινοί λόγοι , ιδιάζουσας ψυχολογίας ή και ψυχοπαθολογίας , με συγχωρείτε , αλλά είσαστε και πολύ μαλάκας

Είναι λοιπόν η ελληνική κυβέρνηση , πλήρης μαλακίας ; Και αυτό δεν είναι βρισιά , αλλά πολιτικό ερώτημα . Γιατί αποδεδειγμένα το επίπεδο του πολιτικού προσωπικού μπορεί να είναι πολύ χαμηλό . Θυμηθείτε μια χαρακτηριστική περίπτωση : Τον Μάρτιο του 2009 , από το βήμα της Βουλής , ο υφυπουργός Οικονομικών της Ν.Δ. Θ. Μπούρας αποκαλεί τον διάσημο νομπελίστα οικονομολόγο Πολ Κρούγκμαν «κυρία Κρούγκμαν» . Ο κ. Μπούρας , που λόγω της θέσης του έπρεπε να παρακολουθεί με συστηματικό τρόπο τις συζητήσεις πάνω στην οικονομική κρίση σε διεθνές επίπεδο , συζητήσεις στις οποίες λάμπει ο Κρούγκμαν , παρέμεινε υφυπουργός οικονομικών .

Αλλά , η ελληνική κυβέρνηση ελέγχεται για κορυφαία μαλακία σε τουλάχιστον άλλη μια περίπτωση . Όταν ξεφώνιζαν ο πρωθυπουργός και ο υπουργός των οικονομικών την Ελλάδα σαν χρεοκοπημένη . Η αλήθεια μάλιστα είναι ότι χρειάστηκε να το πουν πολλές φορές για να εμπεδωθεί στους διεθνείς οικονομικούς κύκλους . Τα spreads δεν εκτινάχθηκαν στα θεόρατα ύψη που βρίσκονται τώρα σε μία μέρα , αλλά μετά από συστηματική προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης . Θυμηθείτε τον υπ. Οικονομικών που παρομοίασε την Ελλάδα με τον Τιτανικό (ο Τιτανικός ως γνωστόν βυθίσθηκε) και μάλιστα από τις Βρυξέλλες . Εδώ θα χρησιμοποιήσω ένα άλλο μεταφορικό παράδειγμα : Ας υποθέσουμε πάλι ότι είσαστε κάποιος επιχειρηματίας που έχει πράγματι , ακόμη και μεγάλες , οικονομικές δυσκολίες . Αν είσαστε ένας συνετός οικονομικός άνθρωπος , θα προσπαθήσετε πάση θυσία να αποκρύψετε τις οικονομικές σας δυσκολίες από τις τράπεζες με τις οποίες συνεργάζεστε . Η επιτυχία σας ή όχι σ’ αυτή τη προσπάθεια , θα είναι ενδεχομένως εκείνη που θα κάνει τη διαφορά ανάμεσα στη συνέχιση της δύσκολης προσπάθειας σας ή την ανοιχτή χρεοκοπία . Γιατί αν οι τράπεζες συνειδητοποιήσουν το μέγεθος του οικονομικού προβλήματος σας ή αυτό δημοσιοποιηθεί με τέτοιο τρόπο που ο διευθυντής , για παράδειγμα , του τραπεζικού υποκαταστήματος δεν θα μπορεί (παρότι πιθανά θα θέλει και θα έχει προσωπικό συμφέρον) να κάνει διαφορετικά , θα σας κόψουν τις πιστωτικές γραμμές και τότε η χρεοκοπία θα είναι αναπόφευκτη .

Όλο το 2009 , στον μεγάλο διεθνή τύπο και γενικότερα στα διεθνή μέσα ενημέρωσης , το πρόβλημα του δημόσιου χρέους των κρατών ήταν στη πρώτη γραμμή του διεθνούς προβληματισμού . Όλοι αναρωτιόντουσαν που θα κάτσει η μπίλια της πρώτης πιθανής χρεοκοπίας αναπτυγμένου κράτους . Από κοντά στην αναμονή ήταν και οι περίφημοι κερδοσκόποι των αγορών . Σε μια τέτοια μπαρουτιασμένη ατμόσφαιρα προσέχεις ακόμη και πως αναπνέεις και βέβαια δεν ανάβεις πυρσούς . Και δεν είναι πάντα τα ίδια τα άσχημα τα οικονομικά στοιχεία που προκαλούν τις εκρήξεις , αλλά πολλές φορές ο θόρυβος γύρω απ’ αυτά . Όταν στις 21-10-09 ο έλληνας υπ. Οικονομικών ανακοίνωσε επίσημα ότι το έλλειμμα ανήλθε στο 12,9% του ΑΕΠ , τα spreads έμειναν καρφωμένα κάτω από τις 150 μονάδες βάσης . Έκτοτε και μετά από την συστηματική συμπεριφορά της ελληνικής κυβέρνησης , συχνά – πυκνά ξεπερνιούνται οι 900 μονάδες βάσης . Ακόμη , τον Ιανουάριο του 2010 , χωρίς κανένα μνημόνιο , οι ξένοι επενδυτές πρόσφεραν στη χώρα συνολικά 30 δις. ευρώ με επιτόκιο 5,65 % (spreads στις 235 μονάδες) , τα οποία η κυβέρνηση αρνήθηκε , χάνοντας τη δυνατότητα να κερδίσει τουλάχιστον ένα ολόκληρο χρόνο, για να αναγκαστεί αργότερα να δεχθεί το επιτόκιο των ευρωπαίων της τρόικας με 5% (ελάχιστη δηλ. διαφορά) , αλλά μαζί με το μνημόνιο , ενώ τα επιτόκια είχαν πλέον εκτιναχθεί στο 12,4% (7/5/10 – spreads στις 960 μονάδες) . Οι κερδοσκόποι για να μπορέσουν να δράσουν και να κερδίσουν θέλουν βαβούρα , αυτήν ακριβώς που απλόχερα τους πρόσφερε η ελληνική κυβέρνηση . Οι κερδοσκόποι δεν φτάνει δηλ. να αγοράσουν κάποιο προϊόν (στη συγκεκριμένη περίπτωση τη χρεοκοπία της Ελλάδας) , αλλά πρέπει μετά να βρουν πρόθυμους αγοραστές να το αγοράσουν σε υψηλότερη τιμή . Αυτό , για να γίνει , ιδίως σε μικρές περιπτώσεις όπως της Ελλάδας, θέλει πολύ θόρυβο . Για να χρησιμοποιήσουμε και άλλη μεταφορά οι κερδοσκόποι είναι σαν τους καρχαρίες , τριγυρίζουν στον παγκόσμιο ωκεανό της οικονομίας και συγκεντρώνονται όπου βρουν αίμα . Η συμπεριφορά της ελληνικής κυβέρνησης άνοιξε στον ωκεανό την κεντρική αρτηρία της χώρας και οι καρχαρίες μαζεύτηκαν . Και έχει δίκιο η Ν.Δ. όταν λέει ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου μετέτρεψε το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας , σε πρόβλημα δανεισμού και επομένως ανοιχτής χρεοκοπίας ∙ άλλο αν αυτό δεν ακούγεται , όπως θα έπρεπε , λόγω της δικής της τραγικής διακυβέρνησης .

Προκύπτουν δύο ερωτήματα : Πρώτον , τι διαφορετικό μπορούσε να κάνει η ελληνική κυβέρνηση και , επομένως δεύτερον , αν μπορούσε να πράξει διαφορετικά , η ελεεινή συμπεριφορά της ήταν απλώς αποτέλεσμα χοντρής μαλακίας ;

Για μια απάντηση στο πρώτο ερώτημα θα πούμε τα γνωστά – μπορούμε να πούμε και άλλα , αλλά δεν είναι του παρόντος : Η κυβέρνηση παραδέχεται ότι πίσω από την οικονομική κρίση βρίσκονται σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα . Ας ονομάσουμε τέσσερα απ’ αυτά : Αναποτελεσματικός δημόσιος τομέας , διαφθορά , φοροδιαφυγή , έλλειψη ποιοτικής οικονομικής ανάπτυξης . Όχι μόνο τα παραδέχεται η κυβέρνηση , αλλά τόσο στη προεκλογική , όσο και την μετεκλογική ρητορική της είχαν και έχουν σημαντικό βάρος . Έπρεπε λοιπόν η κυβέρνηση , όσο το δυνατόν διακριτική και σιωπηλή για το μέγεθος του δημοσιονομικού προβλήματος , προκειμένου να μην ερεθίσει τις αγορές – πιστωτές της , να ηγηθεί μια πραγματικής προσπάθειας αναγέννησης της χώρας με βάση την αντιμετώπιση τουλάχιστον των τεσσάρων προβλημάτων που αναφέραμε . Τότε , η ρητορική της δεν θα εστίαζε στα αρνητικά – το μέγεθος του ελλείμματος και την απλή και συνεχή αναφορά των διαρθρωτικών προβλημάτων (π.χ. οι συχνές αναφορές στη διαφθορά) , αλλά στα θετικά – την μεγάλη αναγεννητική προσπάθεια της χώρας . Εκείνο που θα έμενε τότε στο μυαλό των ανθρώπων , ελλήνων και ξένων , θα ήταν η νέα μεγάλη ελπίδα . Αλλά , για να γίνει βέβαια αυτό , θα έπρεπε να υπάρχει έτοιμο σχέδιο αντιμετώπισης των προβλημάτων και συγκεκριμένα νομοσχέδια , ώστε να μην χαθεί καθόλου χρόνος και να μην δοθεί η δυνατότητα να υπάρξει εστίαση στο δημοσιονομικό πρόβλημα . Στην περίπτωση μας όμως η παρούσα κυβέρνηση απεδείχθη εγκληματικά ανέτοιμη και ανεπαρκής . Ενώ έχει περάσει ήδη ένας χρόνος από την ανάληψη κυβερνητικής εξουσίας , τα σχετικά σχέδια , νόμοι και νομοσχέδια , ακόμη απουσιάζουν (γενικά , το πρώτο νσχδ. της κυβέρνησης χρειάσθηκαν δύο μήνες από τις εκλογές για να ψηφισθεί ) . Αυτό , μάλιστα , ενώ το ΠΑΣΟΚ περίμενε πεντέμισι χρόνια στην αντιπολίτευση . Τι διάολο έκανε όλον αυτό τον καιρό , άραγε ; Εδώ πάμε στον πυρήνα του προβλήματος : Περίμενε απλώς να καταρρεύσει η Ν.Δ. και να πάρει την εξουσία . Οποιαδήποτε ενέργεια από τα κόμματα καταναλώνεται απλώς στη κατάκτηση της εξουσίας . Μετά , να πως κυβερνούν : Δίνουν τη δυνατότητα σε κάποια κοινωνικά στρώματα να αποκτήσουν με ανορθόδοξο και διεφθαρμένο τρόπο πρόσβαση σε εθνικούς και κοινοτικούς πόρους , παρέχουν επιδόματα και αύξηση επιδομάτων στους δημόσιους υπαλλήλους , με διάφορες διευκολύνσεις για τους ημετέρους υπαλλήλους , από την άλλη έχουν υπάκουους τους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα με την απειλή των απολύσεων και μετά την είσοδο στο ευρώ άνοιξαν και οι κρουνοί του ιδιωτικού δανεισμού εκμαυλίζοντας περαιτέρω την κατάσταση . Είναι χυδαία , λόγω απλοϊκότητας , η ανάλυση μας ; Λάθος . Είναι εξαιρετικά χυδαία τα κόμματα . Ας δούμε και μια άλλη πλευρά αυτής της εγκληματικής χυδαιότητας .

Η κυβέρνηση υπέγραψε το μνημόνιο υπό το κράτος πανικού (χωρίς πραγματική διαπραγμάτευση) και ελαστικής εθνικής συνείδησης . Πανικό όμως δικαιούται να έχει ένας τυχαίος πολίτης , αλλά όχι η ηγεσία της χώρας . Εθνική συνείδηση , επίσης , και εθνικά αντανακλαστικά πρέπει να έχει ιδιαίτερα αυξημένα η ηγεσία μιας χώρας . Το θέμα της υπογραφής του μνημονίου , ένα μεγάλο θέμα , δεν θα το συζητήσουμε εδώ . Εδώ θα συζητήσουμε κάτι άλλο : Στις 23/4/10 , στο MEGA , ο Πάγκαλος , ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης , δηλώνει : «Όποιος διαπραγματεύεται από θέση ισχύος βάζει κόκκινες γραμμές . Εμείς αιτούμεθα βοήθεια» . Καταρχήν πρόκειται για μια γελοία δήλωση . Η δήλωση αυτή σημαίνει ότι όποιος βρίσκεται σε πιο αδύναμη θέση δεν μπορεί να διαπραγματευτεί ουσιαστικά με τον πιο δυνατό . Η γελοιότητα της έγκειται στο ότι πρακτικά αυτό σημαίνει κατάργηση των διαπραγματεύσεων , αφού αυτές δεν έχουν πια νόημα ανάμεσα σε έναν ισχυρότερο και σε έναν ασθενέστερο . Είναι γνωστό ότι οι πολιτικοί μας είναι ερασιτέχνες και από ημιμαθείς έως αμαθείς . Θα ήταν επομένως τελείως υπερβολικό να τους ζητά κανείς να ξέρουν την τέχνη των διαπραγματεύσεων . Γιατί αν είχαν ιδέα απ’ αυτή , θα ήξεραν ότι ένας ασθενέστερος μπορεί να βγει νικητής σε διαπραγματεύσεις και ακόμη ότι σε καταστάσεις όπου τα δύο μέρη συνδέονται με δεσμούς οικονομικής ή άλλης αλληλεξάρτησης , η διαπραγματευτική δύναμη του ασθενέστερου είναι αυξημένη . Ούτε όμως σ’ αυτό το σημείο θα επιμείνουμε – σημείο που απλώς φαίνεται να δείχνει την χαμηλή ποιότητα του πολιτικού προσωπικού . Θα επιμείνουμε όμως σ’ αυτό : Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης δηλώνει δημόσια και προκαταβολικά , πριν αρχίσουν δηλ. οι τελικές κρίσιμες διαπραγματεύσεις , ότι η χώρα είναι σε κατάσταση πλήρους αδυναμίας και δεν υπάρχουν κόκκινες γραμμές . Μόνο μια χώρα συντετριμμένη σε πόλεμο και παραδομένη άνευ όρων βρίσκεται σε τέτοια κατάσταση , όπου βέβαια εξ ορισμού δεν κάνει και διαπραγμάτευση , αλλά αφήνεται στις ορέξεις των νικητών . Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση , το να δηλώνει προκαταβολικά ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης μια τέτοια διάθεση παράδοσης της χώρας , συνιστά πράξη εθνικής μειοδοσίας . Ας υποθέσουμε όμως ότι δεν είναι τόσο πατενταρισμένα προδότες . Τότε ένα απλό σεμινάριο διαπραγματεύσεων αν είχαν παρακολουθήσει τα μέλη της κυβέρνησης , θα ήξεραν ότι ακόμη και στη δυσκολότερη θέση να είσαι , συγκρατείς τα αισθήματα σου και δεν κάνεις προκαταβολική δήλωση αδυναμίας . Και επαναλαμβάνω , εδώ δεν πρόκειται για έναν υπάλληλο εταιρείας που κάνει διαπραγματεύσεις , αλλά για την ηγεσία μιας χώρας . Σε οποιαδήποτε περίπτωση , το λιγότερο που όφειλαν να κάνουν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης , ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και οι υπόλοιποι κυβερνητικοί κύκλοι που πριν αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις υπονόμευαν την οποιαδήποτε διαπραγματευτική θέση της χώρας , ήταν να σιωπήσουν . Να βγάλουν τον σκασμό , αν δεν μπορούσαν να πουν κάτι που θα δυνάμωνε τη χώρα . Τελικό ερώτημα : Αν δεν είναι λοιπόν πατενταρισμένοι προδότες , είναι πατενταρισμένοι ηλίθιοι ;

Η απάντηση που θα δώσουμε στο παραπάνω αίνιγμα , είναι το κλειδί για να κατανοήσουμε και την ουσία των πραγμάτων και της γενικότερης πολιτικής κατάστασης . Η δήλωση του Πάγκαλου απευθυνόταν καθαρά στους έλληνες πολίτες και αποσκοπούσε στο να τους προετοιμάσει για τα επερχόμενα δεινά . Ταυτόχρονα βέβαια υπονόμευε τη διαπραγματευτική θέση της χώρας . Αλλά , εκείνο που ανησυχούσε περισσότερο τη κυβέρνηση δεν ήταν τόσο οι ίδιες οι διαπραγματεύσεις , αλλά το πως το αποτέλεσμα τους θα γίνει αποδεκτό από τον πληθυσμό με το μικρότερο δυνατό για την κυβέρνηση πολιτικό κόστος . Ο προσανατολισμός τους δεν ήταν στο πώς να υπερασπίσουν καλύτερα τη χώρα , αλλά στο πώς να διασωθούν οι ίδιοι πολιτικά .

Τώρα μπορούμε να εξηγήσουμε και όλα τα προηγούμενα . Όταν ο Γ. Παπανδρέου έγινε πρωθυπουργός , ασφαλώς ήξερε τη πραγματική κατάσταση και ήξερε ότι δεν μπορούσε να τηρήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις . Ήξερε ακόμη ότι δεν έχει έτοιμα σχέδια και νομοσχέδια για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων. Έτσι , οι καταγγελίες για παραποιημένα στατιστικά στοιχεία και για μια κατάσταση χρεοκοπίας την οποία ο ίδιος δήθεν δεν ήξερε , έγιναν μονόδρομος για το κομματικό συμφέρον του ΠΑΣΟΚ και για το προσωπικό πολιτικό συμφέρον των ιθυνόντων του . Θυμίζουμε ότι όταν στην πολύ αρχή εξήγγειλε ο Παπανδρέου , απλώς , πάγωμα των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων , υπήρξαν αντιδράσεις και αναγκάσθηκε να υποχωρήσει μερικώς . Έτσι η αυξανόμενη ρητορική περί χρεοκοπίας της χώρας και απάτης με τα στατιστικά στοιχεία , έγινε μονόδρομος για μια κυβέρνηση που δεν είχε ουσιαστικό σχέδιο αναγέννησης της χώρας και μπροστά στα μεγάλα και πιεστικά προβλήματα . Την ίδια στιγμή βέβαια , όπως δείξαμε παραπάνω , υπήρχε , απ’ αυτή την ιδιοτελή στρατηγική , βλάβη των συμφερόντων της χώρας . Η κυβέρνηση όμως αποδέχθηκε αυτή τη βλάβη , για να βλαφτεί η ίδια όσον το δυνατό λιγότερο . Όπως λέγουν και οι κυβερνητικοί , κατ’ ιδίαν , αν δεν υπήρχε ο μπαμπούλας της χρεοκοπίας , της τρόικας , του ΔΝΤ και του μνημονίου , δεν θα μπορούσαν να πάρουν όχι αυτά τα καταστροφικά μέτρα , αλλά ούτε πολύ λιγότερο επώδυνα . Λόγω της στρατηγικής τους αδυναμίας , η οποία και αυτή προέρχεται από το ότι το μόνο τους ενδιαφέρον είναι το πώς να καταλάβουν την εξουσία , και με την επικουρία μεγάλης προσωπικής ανεπάρκειας σαν ηγεσία , οδήγησαν τη χώρα σε αδιέξοδο και για να μην οδηγηθούν σε αδιέξοδο και κατάρρευση οι ίδιοι , προτίμησαν να βλάψουν τα συμφέροντα της χώρας , σε σημείο ώστε να παραδώσουν σημαντική εθνική κυριαρχία . Αυτό έγινε συνειδητά . Γιατί , ο μόνος τρόπος για να αποσείσουν αυτή τη κατηγορία , είναι να παραδεχθούν ότι η τακτική τους αυτή που οδήγησε σε βαριά εθνική βλάβη , έγινε λόγω μεγάλης βλακείας και ηλιθιότητας τους . Αν όμως δεν είναι έτσι , τότε η συνειδητή βλάβη ζωτικών εθνικών συμφερόντων και η παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας , χωρίς μάλιστα οποιαδήποτε λαϊκή εντολή – το αντίθετο , αποτελεί το ανώτατο αδίκημα που μπορεί να διαπράξει πολίτης σε μια χώρα . Πρόκειται για αδίκημα με τρομερή ονομασία . Είναι το αδίκημα της εσχάτης προδοσίας . Εδώ μάλιστα συντρέχει , πιθανώς , και η επιβαρυντική περίπτωση «εν καιρώ πολέμου» , αν θεωρηθεί ότι οι πιστωτές έχουν κηρύξει πόλεμο στη χώρα .